Pamplona Negra Jaialdiaren XI. Edizioak errealitate birtualaren proposamena izango du lehen aldiz

Astebete baino gutxiago falta da Pamplona Negra Jaialdiaren edizio berria hasteko. Sei egunez, suspensez, hilketaz eta krimen eszenaz beteko du Nafarroako hiriburua, baita mahai-inguruez, solasaldiez, zinema noir-az eta genero beltzari lotutako proposamen anitzez ere. Hamaikagarren edizio honek, ohi bezala, berrikuntza eta sorpresa ugari ekarriko ditu. Aurrez iragarritako programazioaz eta literatura beltzaren izen handiez gain, aurten, lehen aldiz, Baluarteko atarian jarduera murgilgarri bat eskainiko da. Errealitate birtualeko betaurrekoei esker, esperientzia probatzen duenak Espainiako Polizia Nazionalaren Iheslariak Aurkitzeko Atalaren operatibo baten parte sentituko du bere burua. Proiektu honen buru dira Elena García Cedillo eta Susana de Alonso Cuenllas kazetari eta ekoizleak, Fugitivos telesailaren eta Territorio Pampliega programaren arduradunak, besteak beste. Susana Rodríguez Lezaun Pamplona Negraren zuzendariaren hitzetan, “Polizia Nazionalaren benetako dispositibo bat 360 gradutan grabatzen den lehen aldia da. Errealitate birtualeko betaurrekoak jartzen dituen erabiltzailea polizia bat gehiago bihurtzen da. Ez dira animazio-irudiak —zehazten du—, baizik eta pertsona, ibilgailu eta atxiloketa errealak”.

“Noir-aren inguruko bidaia” lelopean, urtarrilaren 20tik larunbatera, hilak 25, Baluartek genero beltzaren jaialdiaren epizentro izaten jarraituko du. Literatur arloan, “programak mapa baten itxura du, eta mahai-inguru bakoitza bidaia honen geldialdi bat da”, dio Rodríguez Lezaunek. Horrela, Abiapuntua izeneko lehen mahai-ingurutik —Carlota Suárez, Laura Azcona eta Trifón Abad izango dira bertan—, Gailurrerako bidea izeneko azken mahai-ingurura arte —Reyes Calderón, Ibon Martín eta Rosa Ribas izango dira parte-hartzaileak—, Pamplona Negrak “mundu osoko literatura beltzean barrena bidaia zirraragarri bat” proposatzen du. Marto Pariente, Carlos Bassas, Paul Pen, Juan Carlos Galindo, Maribel Medina, Jokin Azketa, Peru Cámara, Noelia Lorenzo Pino, Unai Goikoetxea, Claudio Cerdán, Xus González, María Suré, Antonio Pampliega, Jose Gil Romero eta Goretti Irisarri izango dira bidaia honen gidariak. Atzerriko literaturan, Cristian Perfumo (argentinarrra), Abir Mukherjee (ingeles-indiarra) eta SJ Bennett (britainiarra) izango dira gonbidatu nagusiak.

Gainera, Baluarteko Ganbera Aretoan, Kennedy presidentearen heriotzaz hitz egingo da (asteartea, urtarrilaren 21); FBIren Espainiako arduradunak erakunde hori ospetsu egin duten kasu batzuk azalduko ditu publikoaren aurrean (asteazkena, urtarrilaren 22); eta Aitor Curiel forentseak Bihotzik gabeko gizona kasua jorratuko du (ostirala, urtarrilaren 24). Hauek izango dira jaialdiaren atal adierazgarrienetako batek, Krimena eszenara, aurkeztuko dituen bost kasuetako hiru, eta berriz ere krimenak eta kasu errealak hurbilduko dizkio publikoari, harridura sortuz.

‘NOIR’ HAINBAT DIZIPLINETAN

2019tik Pamplona Negraren buru den zuzendariak –jaialdiaren laugarren edizioko itxieran Carlos Bassas-en ‘hilketatik’ lekukoa hartu zuenetik– argi du helburua lehen eguneko bera dela: “Urtero dugun erronka berrikuntza egitea da, harritzea eta gurekin hamarkada bat daramaten pertsonak pozik uztea. Helburua programa interesgarri batekin erakartzen jarraitzea da, eta ikusleek inoiz ez pentsatzea ‘hau lehendik ikusi dut'”.

Aurten, Pamplona Negrak hazkundea izango du mahai-inguru kopuruan, asteazkenean, urtarrilaren 22an, bat gehiago gehituko baitu, eta egun horretan programazioa lehenago hasiko da, 17:00etan. Halaber, parte hartuko duten idazle eta idazle kopurua handituko da, “eta horri esker, noir-aren azpigenero gehiago ekar ditzakegu Nafarroako hiriburura”, azaldu du Rodríguez Lezaunek.

Gainera, berritasunen bilaketa etengabeak musika gehituko du aurten literaturari, antzerkiari, gastronomiari eta zazpigarren arteari. Mikel Salas konpositore nafarrak, bi Goya sari irabazi dituenak, zuzenean erakutsiko du larunbatean, urtarrilaren 25ean (20:00etan), nola sortzen diren Krimenaren soinuak. Jaialdiaren amaiera ezin hobea izango da, egun berean genero beltzaren beste bi izen handi izango baitira: alde batetik, SJ Bennett idazle britainiarra (18:00etan), Espainian lehen aldiz idazle moduan arituko dena, eta bere eleberriez hitz egingo duena, Erresuma Batuko Elisabet II.a erregina protagonista eta ikertzaile dituena; eta bestetik, Carles Porta kazetari eta idazlea (19:00etan), true crimen-aren inguruan idazten egindako ibilbideaz eta azken urteetan gertatutako krimen izugarri batzuez arituko dena.

Bestalde, aurten bi idazketa sortzaileen tailer antolatu dira, bakoitza lau orduko iraupenarekin. Lehenengoa Antonio Lozano idazleak emango du, eta literatura beltzaren mekanismoak izango ditu hizpide. Bigarren tailerra Pamplona Negra eta Pamplonako Abokatuen Elkargoaren lankidetzatik sortu da, eta María Herrera abokatuaren parte-hartzea izango du, zeinak lege-formulak erabiliz idazteko modua zuzen idazten erakutsiko duen. Bi taileretarako lekuak oraindik eskuragarri daude.

PROGRAMAZIOA BALUARTETIK KANPO

Pamplonako auditorioa ez da izango jaialdiaren kriminaltasun eszenatoki bakarra 2025eko jaialdian; aurreko urteetan bezala, Pamplona Negra hiriaren barruan ere ospatuko da hainbat proposamenekin. Programazioa urtarrilaren 17an hasiko da, El Corte Inglés-en Ámbito Cultural-en, Alejandro Palomas idazleak bisita eginez. 18an, herritarren artean gehien eskatutako jardueren artean dauden Antzerki Ibilbideak hasiko dira, Condestable Jauregian izango direnak. Verónica eraikitzen izenburupean, UPNAko antzerki taldeak monologoak etengabe egingo ditu, publikoak talde txikitan izango baitu sartzeko aukera. Saioak Óscar Orzaiz-ek (gaztelaniaz) eta Jaione Urtasun-ek (euskaraz) zuzenduko dituzte, eta aurten, urtarrilaren 25ean ere izango dira. Programako ordutegiak jaialdiaren webgunean, pamplonanegra.com, kontsulta daitezke. Gaztelaniazko ibilbideetan leku guztiak beteta daude, baina oraindik euskarazko saioetarako izena eman daiteke.

Noir programazioak beste ekitaldi batzuk ere izango ditu jaialdiaren astean zehar: urtarrilaren 24an (21:30ean), La Antigua Farmacia tabernan literatur gauean Carmen Nieto idazle kanariarraren azken eleberria, Gambuesa, aurkeztuko da, Carlos Ollo moderatzailearekin (sarrera doan); urtarrilaren 25ean (14:30ean), Hotel Tres Reyes-en gastronomia beltzaren hitzordua izango da, Enrique Martínez Burón sukaldariak menu nazional eta ausarta eskainiko duena (plazak beteak); urtarrilaren 22an (9:30ean eta 11:30ean), Lehen Hezkuntzako ikasleentzat bi irakurketa animazio saio egingo dira, Laura Pérez de Larraya (gaztelaniaz) eta Mikel Santos ‘Belatz’ (euskaraz) egileekin, Baluarteko Ganbera Aretoan (hasiera batean Iruñeko Planetarioan aurreikusia); eta, egunean bertan (11:00etan), Pamplonako Zentro Penitentzarioan literatur solasaldia izango da Carlos Bassas-ekin, Luna eleberria komentatuko duena, eta Alrevés argitaletxeak aleak emango dizkio bertako presoei. Gainera, Noáingo eta Nafarroako Liburutegietan Paul Pen eta Rosa Ribas idazleekin bi irakurle-klub egongo dira, urtarrilaren 22an eta 24an, hurrenez hurren (11:00etan).